Cai ma Neruda da dat duoc trong sang tac cua ong la su tuong giao voi hien huu. Dieu nay nghe co ve gian don, song co le la van de kho khan nhat cua chung ta. Ban than ong, o mot trong cac Odas elementales cua minh da dinh nghia no bang cong thuc: hai hoa voi Con nguoi va Trai dat.
Pablo Neruda (12/7/1904 - 23/9/1973)
Giai Nobel Van hoc 1971
* Nha tho Chile
* Noi sinh: Parral (Chile)
* Noi mat: Santiago (Chile)
Duoc menh danh la nha tho nhap cuoc vi dai cua Chau My Latinh, Neruda duoc trao giai thuong Nobel vi nhung loi tho phan khang vang khap the gioi, co mot tri tuong tuong manh liet va
ong duoc coi la mot trong nhung nha tho hang dau cua the ki XX.
Pablo Neruda ten that la Neftali Ricardo Reyes y Basoalto, xuat than trong gia dinh lao dong, bo la cong nhan duong sat, me la giao vien. Som mo coi me, thoi tho au song gan thien nhien hoang da, trong lanh da gop phan khien ong tro thanh thi si cua dong que va tinh yeu.
Ong hoc tieng Phap va Giao duc hoc o Dai hoc Santiago va tro thanh giao su tieng Phap, roi lam nha ngoai giao, di rat nhieu noi tren the gioi. Nam
P. Neruda song o Madrid, cuoc dau tranh cua nhan dan Tay Ban Nha da lam thay doi tu tuong bi quan va quan niem nghe thuat cua ong, thuc day ong dung ve phia nhan dan Tay Ban Nha.
P. Neruda la mot trong nhung nhan vat quan trong trong chinh quyen Chile, tu nam 1927 den nam 1944 lam lanh su o nhieu nuoc Chau A, Chau My Latinh va Tay Ban Nha. Trong thoi gian The chien II Neruda ung ho nhan dan Xo viet, nghien cuu chu nghia Marx, gia nhap dang Cong san. Nam
ong duoc bau vao Thuong nghi vien, nhung hai nam sau bi buoc toi phan quoc va phai tron sang Mexico vi cong khai phe phan chinh phu duong nhiem va goi Tong thong Chile luc do la bu nhin.
Sau khi tro ve nuoc 1970, ong la ung cu vien cua dang Cong san Chile ra tranh chuc Tong thong, la ban va nguoi ung ho nhiet thanh cua Tong thong S. Agende. Nam
P. Neruda lam Dai su Chile o Phap. Nam 1973, ong bi ung thu, ve chua benh tai Isla Negra thi no ra cuoc dao chinh quan su lat do Tong thong S. Agende, it lau sau ong mat trong noi tuyet vong truoc thoi cuoc dat nuoc.
P. Neruda bat dau su nghiep van chuong tu nam 13 tuoi, nam 16 tuoi ong lam tho bi quan do anh huong cua chu nghia hien dai va chu nghia sieu thuc. Nam 1921 bai tho Bai ca ngay hoi duoc giai nhat trong cuoc thi do Lien doan sinh vien Chile to chuc, P. Neruda da ban ban quyen tac pham nay de lay tien in tap tho dau tien cua minh, tap Hoang hon (1923). Hai muoi tuoi, ong xuat ban tap tho Hai muoi bai tho tinh va mot bai tho tuyet vong (1924), tap tho ban chay nhat o Chile, lam ong tro thanh mot trong nhung nha tho tre noi danh nhat o My Latinh.
Tu nam 1948 den 1952, trong thoi gian song luu vong P. Neruda viet tap tho Bai ca chung (xuat ban 1950), gom 340 bai tho, duoc coi la kiet tac dinh cao trong su nghiep sang tac cua ong. P. Neruda da di tu truong phai bieu tuong sang sieu thuc va cuoi cung tro thanh nha tho nhap cuoc, nha tho chien dau, anh huong cua tho ong doi voi cac dan toc noi tieng Tay Ban Nha la rat lon. Nam 1971 ong duoc trao giai Nobel "vi nhung tac pham tho va mot suc manh sieu nhien da the hien duoc suc manh cua ca mot chau luc".
P. Neruda la nha nghe si cach mang dau tranh cho phong trao giai phong dan toc o Chau My Latinh va hoa binh the gioi, la tac gia cua nhung kiet tac tho tinh cuong nhiet, nhung ang tho triet li sau sac va cua ca nhung ban tung ca nhung dieu gian di, doi thuong. Tho ong duoc dich nhieu va duoc yeu thich o Viet Nam.
Ngoai giai Nobel, ong con duoc nhan giai thuong cua Hoi dong hoa binh The gioi (1970), Giai thuong Lenin vi su nghiep cung co hoa binh giua cac dan toc (1953). Nam 2004, sau nhieu nam ong gan nhu khong duoc nhac den o to quoc, ca dat nuoc Chile tung bung ki niem 100 nam ngay sinh cua P. Neruda, coi ong la niem tu hao dan toc, la bieu tuong bat khuat cua nhan loai.
* Tac pham:
Bai ca ngay hoi (La cancion de la fiesta, 1921), tho.
Hoang hon (Crepusculario, 1923), tho [Twilight].
Hai muoi bai tho tinh va mot bai tho tuyet vong (Viente poemas de amor y una cancion desesperada, 1924), tho [Twenty love poems and a song of despair].
Su mao hiem cua con nguoi bat tu (Tentativa del hombre in finito, 1926), tho.
Tru ngu tren trai dat (Residencia en la tierra, , 1937), tho (2 tap) [Residence on Earth and other poems, 1946].
Tay Ban Nha trong tim (Espa?a en el corazon, 1937), tho.
Bai ca Stalingrad (Canto Stalingrado, 1942), tho.
Bai ca chung cua Chile (Canto general de Chile, 1939), chum tho su thi.
Bai ca chung (Canto general, 1950), tho.
Chum nho va nhung ngon gio (La uvas y el viento, 1954), tho.
Bai ca khoi thuy (Odas elementales, ), tho, 3 tap [The elementary odes].
Bai ca chien cong (Cancion de gesta, 1960), tho.
Estravagario, 1958, tho.
Di bien va tro ve (Na vegacionesy regresos, 1959), tho.
Mot tram bai xone tinh yeu (Cien sonetos de amor, 1960), tho.
Nhung vien ngoc Chile (Les piedras de Chile, 1960), tho.
Nhung bai ca nghi le (Cantos ceremoniales, 1961), tho.
Tho tuyen cua Pablo Neruda (Selected Poems of Pablo Neruda, 1961), tap tho song ngu Tay Ban Nha - Anh.
Dai ky niem cua Isla Negra (Memorial de Isla Negra, 1964), tho [Isla Negra].
Anh sang ruc ro va cai chet cua Joaquin Murieta (Fulgor y muerte de Joaquin Murieta, 1967), kich.
Bien ca va tieng chuong (El mar y las campanas, 1973), tho.
Trai tim vang (El corazon amarillo, 1974), tho.
* Tac pham da dich ra tieng Viet:
Tho Pablo Neruda, Dao Xuan Quy dich, NXB Van Hoc, 1961, tai ban nam 1974.
Khong de, Oi tinh yeu cay dang, Trong bao sao sang ngoi ca, Khi anh chet, in trong 100 bai tho tinh the gioi, So Van hoa - Thong tin Dac khu Vung Tau Con Dao, 1986.
(C) Trung tam Van hoa Ngon ngu Dong Tay
Tuyen duong cua Vien Han lam Thuy Dien
Karl Ragnar Gierow, Vien Han lam Thuy Dien
Muon tau Hoang thuong, thua chu vi hoang gia, thua quy ong quy ba,
Chang co nha van lon nao nho Giai Nobel moi duoc vinh danh. Chinh Giai Nobel duoc vinh danh nho nguoi nhan no - voi dieu kien nguoi duoc chon dung la nguoi dang chon. Nhung ai moi dung la nguoi dang chon? Theo di chuc cua Nobel, nhu chung ta vua nghe, giai thuong nay nham vinh danh nhung tac pha m theo “mot xu huong ly tuong”. Dieu nay khong thuan tuy theo cach nguoi Thuy Dien. Nguoi ta co the lam viec trong nhung hoan canh khong ly tuong. Nguoi ta, theo gia dinh cua Oscar Wilde, co the la mot nguoi chong ly tuong. Tu “ly tuong” don gian la noi den mot cai gi do tuong hop voi nhung ky vong hop ly. Nhung chung do la khong du cho giai thuong Nobel. Vao thoi cua Nobel tu nay con co nhung ham nghia triet hoc. Dung tu “ly tuong” la de noi den mot cai gi do chi hien huu trong tri tuong tuong cua con nguoi chu khong bao gio hien huu trong the gioi cua giac quan. Dieu nay co le dung voi nguoi chong ly tuong, nhung khong dung voi nguoi nhan giai Nobel ly tuong.
Tinh than cua di chuc Nobel cho ta biet ve suy nghi cua ong. Su dong gop [cua nguoi duoc giai Nobel] phai la su dong gop co ich cho nhan loai. Nhung bat cu tac pham nghe thuat nao xung dang voi cai ten nghe thuat thi deu co ich cho nhan loai, va bat cu tac pham van chuong nao co mot muc dich nghiem tuc thi deu nhu vay, thanh thu cho den nay dieu do khong nham toi muc dich nao nghiem tuc hon la gay mot tieng cuoi lanh manh ma thoi.
Cau nay trong ban di chuc co qua nhieu dieu de noi, khien chung ta khong the rut ra tu do mot thong diep sang ro. Tuy nhien, mot trong so it oi nhung truong hop ma cau do mang mot y nghia ro rang, ay la nguoi nhan giai Nobel Van chuong nam nay: Pablo Neruda. Tac pham cua ong co ich cho nhan loai chinh vi chieu huong cua no. Nhiem vu bat kha thi cua toi o day la chi ra dieu do trong mot vai loi. Noi van tat ve Neruda thi chang khac nao dung vot bat buom de tom con ken ken vay. [Nhet] Neruda [vao] mot vo hat de la mot de xuat phi ly: cai hat se pha tung cai vo.
Dau vay, ta co the lam mot cai gi do de mieu ta cai hat nhan nay. Cai ma Neruda da dat duoc trong sang tac cua ong la su tuong giao voi hien huu. Dieu nay nghe co ve gian don, song co le la van de kho khan nhat cua chung ta. Ban than ong, o mot trong cac Odas elementales (1} cua minh da dinh nghia no bang cong thuc: hai hoa voi Con nguoi va Trai dat. Phuong huong trong sang tac cua ong, phuong huong ma ta co the goi mot cach that chinh dang la ly tuong, duoc chi ro boi con duong da dua ong toi su hai hoa nay. Diem xuat phat cua ong la su co biet va su khong hoa hop.
Do chinh la trong nhung bai tho tinh thoi tre cua ong. Nhung gi ma Hai muoi bai tho tinh va mot tung ca tuyet vong mo ta la su gap go giua noi le loi cua hai con nguoi trong bong toi cua su huy diet, va trong tac pham quan trong sau do, Cu ngu tren Trai dat, ong van “mot minh giua vat chat chuyen doi” (tam dich, “alone among shifting matter”).
Buoc ngoat duoc dat toi o Tay Ban Nha. Khi Neruda thay ban be va van huu bi cum tay dua di hanh quyet, thi nhu the ong da thoat khoi bong toi cua cai chet va mot con duong huong den su tuong lan duoc mo ra. Ong tim thay tinh bang huu cua nhung nguoi bi ap buc, doa day. Ong tim thay no khi tu nuoc Tay Ban Nha noi chien tro ve to quoc, chien truong cua nhung ke chinh phuc suot hang bao the ky. Nhung tu tinh bang huu voi cai xu so cua noi khung khiep nay cung nay sinh nhan thuc ve su giau co cua no, niem tu hao ve qua khu cua no, va niem hy vong cho tuong lai cua no, cai ma ong nhin thay toa sang xa mo nhu mot ao anh o mai phia Dong. Voi nhan thuc do, tac pham cua Neruda chuyen hoa thanh tho ca cua su san sang ve mat chinh tri va xa hoi duoi la co cua su khoi phuc va vien canh tuong lai - dac biet la trong Canto general ma mot phan duoc viet giua khi ong dang bi luu day tren chinh dat nuoc minh chang vi toi nao khac ngoai mot y kien. Y kien do la: dat nuoc ong thuoc ve ong va cac dong bao ong va nguoi ta khong duoc xuc pham den pham gia cua bat cu ai.
Tap tho vi dai nay chi la mot giot trong truoc tac tran tre cua Neruda. Trong tac pham cua ong, ca mot luc dia thuc tinh de y thuc [ve chinh no]. Doi hoi su chung muc o mot cam hung nhu vay chang khac gi doi mot thung lung phai co he thong va trat tu va doi mot nui lua phai biet kiem che.
Kho long nhin truoc tac cua Neruda nhu mot tong the, dieu do cung khien that kho long nhan thay ong da de lai nhung khoang cach nao phia sau ong. Mot trong cac tap tho ve sau cua ong la Estravagario. Day co ve la mot tu moi, ket hop giua hai tu extravagance (su qua do, ngong cuong) va vagabondage (su lang thang phieu bat), y thich boc dong (whim) va tinh giang ho hiep si (errantry). Boi con duong tu Canto general van con dai va day trai nghiem, [nhung trai nghiem] lam ta phong phu hoac la cay dang. Ta kham pha rang lanh dia cua dieu khung khiep khong chi nam o mot phan cua trai dat va Neruda nhin dieu do bang noi phan no cua mot nguoi cam thay chinh minh bi lua bip. Cai than tuong tu ngay xua, von duoc dung len o bat cu dau trong dang “buc tuong bang vua cua nhung vi thanh than co ria mep va mang ung” gio day xuat hien duoi mot anh sang tham chi con tan nhan hon, cung nhu su tuong dong ve phuong phap va mu mao can dai cua hai nhan vat lanh tu ma ong chi goi la Ria mep va Ria mep nho.
Nhung dong thoi Neruda cung duoc dua den mot moi quan he moi voi Tinh yeu va Nguoi phu nu, den coi nguon va su tuong tuc cua cuoc song, dieu co le duoc bieu dat dep de nhat trong mot kiet tac khac nua vao nhung nam gan day, La Barcarola. Con duong cua Neruda gio day se dua ong den dau, khong ai co the noi duoc. Nhung huong di thi da duoc dinh san, do la hai hoa voi Con nguoi va Trai dat, va chung ta se doi theo thu tho kiet xuat nay voi long ky vong lon lao, thu tho ma voi khi luc tran tre cua mot luc dia dang thuc tinh cung giong nhu mot trong nhung dong song cua no, cang den gan cua bien, cang gan den bien thi lai cang hung vi hon, cang manh me hon.
Kinh thua Ngai,
[Tac pham] Estravagario cua ngai da dua ngai di xa, qua bao nuoc va bao thoi dai. Da co lan no dua ngai den mot thanh pho mo noi cac tho mo viet loi tran trong chao ngai len manh dat nay, manh dat ma qua thuc la cua ngai. Loi do la: Kinh chao Neruda. Do la nhung loi cua pham gia con nguoi bi ap buc gui den ke von la phat ngon nhan cua ho. Chuyen vong quanh the gioi cua ngai da dua ngai den day hom nay: den thanh pho co nhung thap nha tho mau xanh ve xam ma ngai tung co lan ca ngoi. Va toi nhac lai cung mot loi chao tran trong do: Bienvenido Neruda. Cung voi loi chao do toi cung xin gui den ngai loi chuc mung cua Vien Han lam Thuy Dien va xin moi ngai nhan giai Nobel van chuong nam nay tu tay Hoang Thuong.
Tran Tien Cao Dang dich tu tieng Anh
Huong ve Thanh pho huy hoang
Bai phat bieu cua toi se la
toi se di qua nhung mien xa xoi va hoan toan khac, nhung chung lai rat giong voi nhung vung hoang mac cua phuong Bac. Toi dang noi ve chinh mien Nam cua dat nuoc toi. Chile trai dai suot doc ca chau luc, toi tan Nam Cuc, va o do, noi Cuc Nam, thien nhien Chile giong voi thien nhien Thuy Dien, mot dat nuoc goi dau len Cuc Bac tuyet phu day cua hanh tinh chung ta.
Cac su kien xay ra tu lau da dua toi den chinh cai vung dat xa xoi ay, - o do toi can phai vuot day Andes va tim den duong bien gioi giap voi Argentina. Nhung canh rung ram ri che phu cac vung
va chung toi, khong muon gay chu y, bi mat chui qua, nhu di trong mot duong ham, va kho khan lam moi dinh huong duoc trong rung ram bat ngan. Khong co duong sa, khong co nhung loi mon, va doan nguoi cuoi ngua khong co hang loi cua chung toi - nam ban dong hanh cua toi va toi, - di vong tranh cac cay lon chan ngang duong, nhung con song hiem tro, nhung vach da chat ngat, nhung dao bang hoang vu, tim hu hoa con duong dan toi tu do cua toi. Cac ban dong hanh cua toi biet phai di trong rung ram nhu the nao, nhung de chac chan, khong xuong ngua, ho dung phang luu lai nhung nhat chem tren vo cac cay lon de sau khi da dua toi den noi va giao pho cho so phan, ho se theo cac moc nay ma tim duoc duong ve.
Moi nguoi cam thay minh nhu bi cam tu boi chon rung sau vo bien vo tan nay, boi su tinh lang mang mau xanh va trang nay. Nhung cay go, nhung day leo khong lo, mun rac tich tu da hang tram nam noi day, nhung than cay do choc choc lai nam ngang qua con duong - tat thay do la thien nhien, long lay va bi an, nhung dang sau no an nau su de doa cua gia ret, cua tuyet, cua su truy duoi. Tat ca o day nhang nhit vao nhau: rung tham u, su nguy hiem va nhiem vu toi quan trong cua toi.
Doi khi chung toi di theo nhung dau vet lo mo kho nhan ra, chac do dan buon lau hay nhung ke toi pham tron chay de lai, - ai biet duoc, co bao nhieu nguoi trong bon ho da bo mang boi nhung ban tay bang gia cua mua dong, boi nhung con bao tuyet kinh hoang, - vi mot khi da bung len tren day nui Andes, chung se lap, se chon vui lu khach duoi lop lop tang tang tuyet phu.
Doc hai ben loi mon mo mo trong rung ram, thinh thoang chung toi nhan thay nhung dau vet do ban tay con nguoi de lai: nhung dong canh kho, han nhieu lan da giup con nguoi chong choi gia ret mua dong, - mot mon qua ma the gioi thuc vat dem den ch nhung manh go tren cac go mo - duong nhu de nhac nho ve nhung nguoi da khuat, de tram tu ve nhung ke da khong the di xa hon va da vinh vien nam lai day duoi tuyet. Nhung ban dong hanh cua toi cung thinh thoang dung phang phat nhung canh cay cham dau chung toi, ru xuong tu nhung cay khong lo bon mua xanh la, va tu nhung cay soi cac ngon la con sot lai da run ray du cam nhung con bao tuyet mua dong. Ca toi cung luu lai lam ki niem tren moi go mo - mot manh go hoac canh cay nho lay cua rung de lam dep cho nhung nam mo lu khach toi khong quen.
o mot cho no chung toi phai vuot song. Sinh ra tren cac dinh nui Anda, nhung con suoi mien nui, dau tien be nho, lao vun vut, doc duong toa ra cai nang luong chong mat va can quet tat ca, chung thuong bien thanh nhung dong thac roi cay xoi dat dai va da tang bang cai suc manh va toc do mang theo tu cac dinh nui ngang troi. Nhung truoc mat chung toi lan nay la dong nuoc yen binh, mot mat guong lon, co the loi qua. Dan ngua ao xuong nuoc, roi hut chan va bat dau boi sang bo ben kia. Con ngua cua toi gan nhu chim han duoi nuoc, toi da cam giac diem tua roi khoi toi, va co giu de noi tren be mat, vung ve giay giua hai chan, trong khi do con ngua co het suc ngoc dau tren mat nuoc. The roi chung toi qua duoc con song. Tren bo song, may nguoi nong dan dan duong cua toi cuoi hoi:
Anh co so khong?
So qua. Toi da tuong chet den noi roi, - toi dap.
Chung toi luon mang san thong long di sau anh day chu, - ho noi.
Dung o cho nay, - mot nguoi trong bon ho noi them, - bo toi bi nga roi bi nuoc cuon. Anh the la thoat day.
Chung toi di tiep va lot vao mot duong ham tu nhien khoet trong cac tang da boi mot con song hoi nao day ap nuoc, con bay ma co the, sau mot con chan dong nao do cua hanh tinh chung ta da con lai trong nui cai tac pham, cai long ong trong da hoa cuong ma bay gio chung toi buoc vao nay. Cu sau may buoc ngua cua chung toi lai truot chan, co tru vung tren nen da khap khenh, vap len vap xuong
nhieu lan toi nga tren lung ngua xuong da. Con ngua cua toi trao mau mui va cac chan ngua chech choac tuom mau, nhung chung toi kien tri tiep tuc cuoc hanh trinh dai, huy hoang va gian kho cua chung toi.
O chinh tam cua canh rung nguyen sinh hoang da co mot cai gi do kinh ngac don doi chung toi. Mot cach bat ngo, cu nhu the ao anh di thuong, truoc mat chung toi xuat hien mot bai co nho yen am nau minh giua cac che nui: nuoc trong vat, co xanh, hoa dai, tieng roc rach cua dong song, con tren cao la bau troi xanh va anh sang ruc ro khong bi lap bong cac tan cay.
Chung toi dung chan, nhu the buoc vao mot vong tron huyen dieu, nhu cac vi khach cua mot chon thieng lieng nao do, va dung vao luc co mot nghi le ma toi thanh ra la nguoi tham du. Cac muc phu voi va. Giua bai co da nam san - nhu dac biet de danh cho cuoc le - mot co xuong dau bo. Cac ban dong hanh cua toi im lang noi nhau lai gan no va tha vao trong hoc mat nhung dong xu nho va thuc an gi do. Va toi da gop phan minh vao le vat danh cho nhung khach lang du lac loi, cho nhung ke tron chay, du ho tu dau toi, de ho co the tim thay trong cac hoc mat con bo da chet mieng an va thu cuu giup.
Nhung cuoc le khong the quen khong dung o do. Nhung nguoi ban nong dan cua toi bo mu xuong va bat dau mot vu dieu ki di: ho nhay lo co xung quanh chiec dau lau, theo cai vong tron da duoc giam boi khong biet bao nhieu nhung ban chan da nhay mua o day - cua nhung nguoi da den day tu truoc. Va luc ay, nhin nhung nguoi ban la lung cua minh, bang truc giac toi da hieu rang do la su tiep xuc cua nhung nguoi chua tung biet nhau, toi da hieu rang tham chi o nhung goc xa xoi va heo hut nhat cua the gioi nay van co cho cho su quan tam, cho loi khan cau va nhung cu chi dap lai.
Ban dem, khi da o gan sat duong bien gioi ma sau nay trong nhung nam dai da ngan cach toi voi to quoc, chung toi di qua cac hem nui cuoi cung. Bat thinh linh chung toi nhin thay co anh lua, ma dieu nay co nghia la ben canh co nha o cua con nguoi, va khi chung toi den gan hon thi thay co dam ba noc nha rai rac, nhung tup leu xieu veo, thoat nhin trong khong. Chung toi buoc vao mot trong so chung va trong thay trong anh lua: cac doan than cay lon chay giua leu, chung chay ca dem lan ngay, va khoi, thoat qua khe mai nha, boc cao nhu mot mang voan mong len xa tit bau troi.
Chung toi thay nhung dong pho mai ma nhung nguoi nau pho mai o cac dinh cao nay xep tai day. Nam ngon ngang ben dong lua, nhu nhung chiec bao tai, la may nguoi dan ong. Trong yen lang vang den cho chung toi tieng dan guita bai ca nay, sinh ra tu ngon lua va bong toi, la tieng nguoi dau tien ma chung toi bat gap tren duong. Do la mot bai ca ve tinh yeu va cach tro, do la tieng khoc day tinh yeu va noi buon, gui toi mot mua xuan xa xoi, toi nhung thanh pho chung toi da roi xa, toi quang doi dai bat tan.
Ho khong biet chung toi la ai, va chua he nghe noi gi ve cuoc tron chay cua toi, chang biet tho toi lan ten toi. Ma co the, ho da nghe va da biet chang? Dau the nao di nua, dieu chu yeu la chung toi da ngoi ben dong lua, cung hat voi ho va an uong, con sau do trong bong toi dem chung toi vao may phong tam tho so. Dung o cho nay tuon ra mot mach nuoc nong: chung toi dam minh vao no, vao cai am nong ma no mang xuong tu tren nui va don nhan chung toi vao long.
Chung toi thoa thich vay vung, tam tap, rua troi nhoc nhan cua quang duong dai. Roi vao luc binh minh lai len duong, de vuot qua nhung cay so cuoi cung tren que huong bi bong toi che phu cua chung toi, chung toi cam thay minh tuoi tinh, nhu dua tre so sinh vua duoc be ra tu chau tam rua toi. Chung toi cuoi ngua di, va hat, hit day long nguc, va mot suc manh nao do day chung toi len phia truoc den con duong thenh thang cua the gioi dang cho doi toi. Khi chung toi muon, toi con nho ro dieu nay, de lai cho nhung nguoi do it tien - vi nhung bai ca cua ho, vi thuc an ma ho da danh cho chung toi, vi tran tam suoi nuoc nong, noi tom lai la vi mai nha va noi tru an ma bat ngo chung toi duoc gap tren con duong cua minh, - ho dut khoat tu choi. Ho da cho chung toi moi thu do "binh thuong vay thoi". Trong cai "binh thuong vay thoi" it oi nay chua dung nhieu dieu: co the la su quy trong, cung co the la nhung giac mo nhu cua chinh chung toi.
Thua quy vi!
Toi khong tim thay trong sach vo cong thuc lam tho, va, den luot minh, toi se khong dua ra bat ki loi khuyen nao, goi y mot hay phong cach de cac nha tho tuong lai khai thac o toi chut it khon ngoan san co. Va neu hom nay toi nho lai cac su kien xay ra da lau, neu lai lan nua trai qua nhung gi ma toi khong bao gio quen duoc, khi chon lua cho dieu do mot dip va mot noi that khong giong nhung gi toi da ke, thi do la de noi rang trong cuoc song toi luon luon tim duoc cho dua, tim duoc mot cong thuc song nao do giup toi khong tro nen vo tinh trong loi noi, ma con li giai ban than cho chinh minh.
Trong cuoc hanh trinh dai ay toi da tim thay nhung thanh to can thiet cho tho ca. Toi da hieu trong linh vuc nay dong gop nao la cua dat va dong gop nao la cua tam hon. Va toi nghi rang tho ca, nhat thoi hay trac viet, la mot hoi kich trong do co su tham gia dong thoi va trong nhung muc do nhat dinh, su co doc va tinh cong dong, tinh cam va hanh vi, noi tam cua chinh nha tho, noi tam cua con nguoi noi chung va su he lo bi an cua tu nhien.
Va toi tin tuong chac chan, rang tat ca nhung dieu nay - con nguoi va cai bong cua anh ta, con nguoi va cong viec cua anh ta, con nguoi va tho ca cua anh ta - nhap vao mot, hoa quyen cang chat che hon trong mot tac dong tuong ho nao do ma hien thuc va uoc mo vinh vien cuon hut ta vao, boi vi bang cach do tho ca ket hop va hoa tron thuc tai voi uoc mo. Va sau tung ay nam, toi noi voi quy vi: toi khong biet - nhung bai hoc ma toi tiep nhan khi loi qua dong song vung nui chay xiet, hay khi nhay mua xung quanh chiec dau bo, hoac khi rua sach lan da bang nguon nuoc tinh khiet tu nui cao, - toi khong biet, dieu nay co xuat phat tu toi chang, de sau do thanh tai san cua nhieu nguoi, hay do la thong tin nhung nguoi khac gui den toi, ma voi ho day la nhu cau buc thiet. Luc nay toi khong biet, toi da nem trai dieu do hay la da viet, toi khong biet do la su that hay la tho, la nhat thoi hay vinh cuu, la nhung van tho toi trai nghiem vao khoanh khac do, hay la kinh nghiem song ma toi ca tung sau nay.
Tu day, thua cac ban, dan den ket luan rang nha tho phai hoc o moi nguoi. Khong ton tai su don doc kieu ngao. Tat ca cac con duong deu dan toi mot va chi mot dieu: su giao tiep qua lai va sau sac. Can phai vuot qua su don doc, kho tinh, khong giao thiep va im lang, de dat toi vung huyen dieu, noi ta co the nhay nhung vu dieu moc mac va hat nhung bai ca buon, boi vi chinh trong nhung vu dieu va trong nhung bai ca nay tap trung cac le thuc co xua nhat da tao ra y thuc cua chung ta, cai y thuc ta la mot sinh vat nguoi, cai niem tin cua chung ta vao muc dich chung.
Co the, ai do hay tham chi nhieu nguoi coi toi la ke theo chu nghia be phai, khong co kha nang cung ngoi mot ban voi tat ca moi nguoi de chia se tinh bang huu va trach nhiem. Toi se khong bien bach va khong nghi rang nhung cao buoc hay su bien minh lai la bon phan cua nha tho. Du sao di nua, chua co mot nha tho nao thanh cong trong viec thuc hien cac hanh vi hanh chinh trong tho, va neu ai do trong so ho dung lai de buoc toi dong nghiep, hoac cho rang co the tieu phi cuoc doi de tu ve, dua ra nhung cao buoc dap lai - hop li hay ngu ngoc - thi ban than toi tin chac rang chi co tinh hao danh moi co the khien chung ta di chech duong va day chung ta den cac cuc doan tuong tu.
Va toi cho rang: khong the co ke thu cua tho trong so nhung nguoi yeu tho, truyen tung va bao ve tho, - ke thu cua tho chi xuat hien khi o nha tho co su xung dot voi chinh minh. Va vi vay nha tho khong co ke thu nao dang so hon su bat luc cua chinh anh ta trong kiem tim tieng noi chung voi nhung nguoi duong thoi cua minh, voi nhung nguoi khong hoc va va dieu nay dung voi moi thoi dai va moi vung dat.
Nha tho khong phai la “ong thanh con”. Khong, nha tho bat luan the nao cung khong phai la “thanh”. Va tuyet nhien khong duoc uu dai boi so menh bi an dat anh ta cao hon nhung ke lam nghe khac hoac cong viec khac. Toi thuong noi, rang nha tho tot nhat la nguoi mang cho chung ta mieng banh thiet than, la nguoi tho nuong banh, va anh ta khong coi minh la than thanh. Cong viec cao ca va khiem nhuong cua minh - nhao bot, cho banh vao lo, nuong va hang ngay dem banh mi den cho moi nguoi - anh ta thuc hien nhu mot nghia vu xa hoi. Va neu nha tho dat den duoc nhan thuc don gian nhu vay ve nghia vu cua minh, thi dieu do co the tro thanh mot phan cua su nghiep vi dai, thanh phan dong gop cua anh ta vao mot cong cuoc don gian hay phuc tap la cong cuoc xay dung xa hoi, vao viec cai tao cac dieu kien xung quanh con nguoi, thanh cong hien vat chat cua anh ta – bang banh mi, chan li, ruou vang va uoc mo.
Neu nha tho tham gia vao cuoc dau tranh khong bao gio dut do, de moi nguoi duoc trao nhau phan quan tam, phan tinh cam triu men va su du phan cua minh vao lao dong thuong nhat cua tat ca moi nguoi, thi do se la cong hien cua nha tho, cong hien cua chung ta trong mo hoi chung, trong banh mi, ruou vang va nhung uoc mo cua toan the nhan loai. Chi co di theo con duong nay, con duong danh cho con nguoi nhu mot thuc the xa hoi, chung ta moi co the tra lai cho tho nhung linh vuc rong lon cua doi song bi nguoi ta cat xen cang luc cang nhieu hon voi moi thoi dai, nhung linh vuc ma vao moi thoi dai chung ta dang tuoc bot cua tho bang chinh tay minh.
Nhung sai lam dan toi den voi chan li tuong doi, va nhung chan li nhieu lan dan toi den cac lam lan, ca dieu nay lan dieu kia khong cho phep toi, va ngay ban than toi cung khong bao gio co dat dieu do, ran day, chi bao, lanh dao cai goi la qua trinh sang tac theo con duong kho khan va nguy hiem cua van chuong. Nhung toi hieu mot dieu: chinh chung ta tao ra cac bong ma cua huyen thoai cua chung ta. Tu nhung gi chung ta nhao tron hom nay, tu nhung gi hom nay chung ta dang lam hoac du dinh lam, ve sau se sinh ra nhung tro ngai cho su phat trien cua chinh chung ta trong tuong lai.
Chung ta tat yeu se di toi hien thuc, hoac den chu nghia hien thuc, - noi cach khac, chung ta se den voi nhan thuc ro rang ve nhung gi bao quanh chung ta, va nhung cach thuc cai
va sau do chung ta moi hieu, khi co le la da muon, rang chinh chung ta da tao nen bay nhieu nhung gioi han den muc giet chet su song thay vi lam cho cuoc song duoc phat trien va thinh vuong. Chinh chung ta tu buoc minh vao thu “chu nghia hien thuc” sau do loi chung ta xuong day nhu mot vien gach, con chung ta le ra co the dung vien gach ay de xay toa nha ma cong cuoc xay dung no chung ta coi la nhiem vu hang dau nhat cua minh.
Va mat khac, neu chung ta dung cho minh mot than tuong tu thu ma chung ta khong hieu hoac chi it nguoi hieu, chi nhung nguoi duoc lua chon hieu, neu chung ta dung nen than tuong tu cai bi an, neu chung ta gat bo thuc tai hien thuc va nhung phai sinh mang tinh hien thuc cua no, thi chang bao lau chung ta se o tren mot nen dat lung lay - chan ngap trong lay loi la, bun va nhung dam may den, roi su cach biet nang ne se nhan chim va bop nget chung ta.
Rieng ve chung toi, cac nha van cua nhung khoang bao la My Chau vo han, - chung toi khong ngung nghe thay loi hieu trieu lap day nhung khong gian rong lon nay bang nhung thuc the bang xuong bang thit. Chung toi y thuc duoc nghia vu cua minh - nghia vu cua cac cu dan manh dat nay - va dong thoi chung toi coi thai do phe phan doi voi the gioi hoang vu nay, hoang vu nhung day bat cong, la nghia v chung toi coi viec tra no vi nhung noi thong kho va noi dau xa xua la nghia vu cua minh, va chung toi cam nhan bang trai tim nhung uoc mo dang ngu quen trong nhung tuong da, nhung di tich xua bi tan pha, trong tinh lang vo bien cua cac thao nguyen phu khap hanh tinh, trong nhung khu rung gia, duoi nhung dong song cuon reo.
Chung toi cam nhan duoc su can thiet phai lap day cac khoang khong cua chau luc cam lang bang ngon tu, va chung toi say me cong viec tao nen nhung huyen thoai va dat ten cho cac su vat, hien tuong. Co the, dieu nay li giai ca cai kinh nghiem khiem nhuong cua rieng toi, va trong nhung hoan canh nay nhung thai qua cua toi, su qua dang cua toi, thoi hoa mi cua toi cung chang hon gi cong viec binh thuong, thuong nhat cua mot nguoi dan Chau My. Moi bai tho cua toi deu co tro thanh vat the so mo duoc, moi truong ca cua toi deu co tro thanh mot cong cu huu ich trong cong viec, moi bai ca cua toi la mot dau hieu cua su thong nhat trong khong gian, noi hoi tu cac nga duong, hoac mot manh da hay mau go ma ai do, nhung nguoi khac, nhung nguoi se den, co the vach len nhung dau hieu moi.
Khi tin rang nghia vu cua nha tho chinh la nhu the, - toi dung hay lam lan voi tat ca nhung he luan rut ra tu do, toi di den ket luan rang hoat dong cua toi trong xa hoi hay truoc cuoc song phai la mot phan doi song khiem nhuong cua xa hoi nay. Toi di den ket luan tren khi thay duoc nhung that bai vinh quang, nhung chien thang don doc va nhung cuoc dai pha choi loa. Va, bi cuon vao buc tranh toan canh cua cuoc dau tranh dien ra tren luc dia Chau My, toi hieu rang su mang cua toi nhu mot con nguoi la o su hoa minh voi nhung suc manh rong khap cua nhan dan co to chuc, nhap vao do bang tam huyet, bang tat ca nhiet tinh va hi vong, boi vi chi tu ngon trieu dang dang len do moi xuat hien nhung con duong can cho cac nha van va cac dan toc.
Tuy lap truong cua toi co the gay nen va dang gay nen nhung phan doi - chua cay hay nha nhan, nhung su thuc la toi khong hinh dung duoc con duong nao khac cho nhung nha van dang song tai nhung quoc gia rong lon va khac nghiet cua chung toi, neu chung toi muon bong toi tan di, muon cho hang trieu nguoi con chua duoc doc nhung tac pham cua chung toi vi ho khong biet doc, va khong the viet ve chung toi, boi vi den tan bay gio ho van chua biet viet, - cho hang trieu con nguoi nay tim duoc nhan pham, mot thu ma neu thieu thi viec lam nguoi tren the gian la khong the hinh dung noi.
Chung toi duoc thua ke mot di san nang ne: dang keo le cai ganh nang dang nguyen rua hang the ky la cac dan toc cua chung toi - nhung dan toc luong thien nhat, trong sach nhat, dang duoc huong mot cuoc song tot dep, nhung dan toc da tung xay dung nhung ngon thap ki dieu tu gach da va kim loai, da tao ra nhung kho bau tuyet voi nhung hang bao doi van bi ach no le thuoc dia khung khiep con ton tai ca den ngay hom nay cha dap va buoc phai cam lang.
Nhung ngoi sao dan duong cua chung toi la dau tranh va hi vong. Nhung trong don doc khong co cuoc dau tranh lan niem hi vong. Cac thoi dai qua vang, su hu lau, nhung lam lan, nhung dam me, nhung nhu cau buc thiet cua thoi dai chung ta, buoc chan cua lich su dang hop thanh mot khoi trong con nguoi. Chang han, toi co the da la gi, neu gia su toi phu c vu duoi mot hinh thuc nao do cho cai qua khu phong kien cua luc dia Chau My vi dai? Khong le toi co the ngang cao dau, khong le cai vinh hanh ma Thuy Dien trao cho co the danh cho toi, neu nhu toi khong trai qua niem kieu hanh vi duoc du phan, du it oi, vao cuoc cai cach ngay hom nay cua to quoc toi? Khi nhin len ban do Chau My, khi quan sat su da dang ki vi cua cac khong gian hao phong tam vu tru cua no, co the hieu, tai sao nhieu nha van lai tu choi chia se qua khu cua chau luc nay, cai qua khu bi hoen o boi o nhuc va cac cuoc cuop boc ma cac vi than hac am da ban phat cho cac dan toc Chau My.
Toi da lua chon con duong kho khan ma tren do toi chia se voi moi nguoi trach nhiem, va thay vi ton sung ca nhan nhu trung tam cua vu tru, toi ua thich viec phung su khiem nhuong cho doan chien binh dong dao doi khi co the lam lan nhung hang ngay tien len phia truoc khong met moi, mat doi mat voi nhung ke buong binh khong theo kip thoi gian va nhung ke tu cao tu dai thieu nhan nai. Boi toi tin, rang bon phan nha tho khien toi khong chi gan gui voi hoa hong va su doi xung, voi tinh yeu phan hung va noi buon vo han, ma voi ca cong viec khac nghiet cua con nguoi ma toi da bien thanh mot phan cua tho ca minh.
Dung 100 nam truoc, mot nha tho ngheo va xuat chung, bao liet nhat trong tat ca nhung con nguoi vo vong, da viet ra loi tien tri nhu sau: “A l’aurore, armes d’une ardente patience, nous entrerons aux splendides villes (2)
Toi tin vao loi tien tri nay cua nha tien tri Rimbaud. Chinh toi duoc sinh ra noi tinh le, o mot dat nuoc bi ngan cach voi toan the gioi boi dia the hiem tro. Toi la ke heo hut nhat trong cac nha tho, va tho toi dia phuong han hep, dau thuong va dam mua. Nhung toi luon tin vao con nguoi. Toi khong bao gio de mat hi vong. Va co the, chinh boi vay ma toi da duoc o day voi tho toi va ngon co cua toi.
Cuoi cung, toi can phai noi voi tat ca nhung nguoi thien chi, nhung nguoi lao dong, voi cac nha tho, rang toan bo tuong lai hien hien trong cau nay cua Rimbaud: chi vu trang bang su nhan nai boc lua chung ta moi chiem duoc thanh pho huy hoang dem lai anh sang, cong bang va pham gia cho tat ca con nguoi.
Ma dieu do co nghia, rang tho khong phai la bai ca trong rong.
Doan Tuan va Luong Le Giang dich tu ban tieng Nga
Kieu Van hieu dinh
(C) Trung tam Van hoa Ngon ngu Dong Tay
(1) Tieng Anh The Elemental Odes, mot tua de kho dich, boi elemental vua co nghia la “co ban”, “can ban”, vua co nghia la “manh me”, “manh liet”.
Thích và chia s? bài vi?t này trên facebook
Theo d?i vietbao.vn trên facebook
Theo Phó Th?ng ??c Ng?n hàng Nhà n??c Nguy?n Th? H?ng, n?m 2016, chính sách l?i su?t c?ng ph?i phù h?p v?i xu h??ng c?a l?m phát trong t??ng lai.
Li?u t?ng l??ng t?i thi?u có ph?i là vi?c nên làm, khi mà n?ng su?t lao ??ng c?a ng??i Vi?t v?n còn r?t th?p so v?i các n??c ASEAN?
Có m?i m?t v? vi?c c?a 2 c? gái m?u thu?n mà l?i kéo ???c hàng nghìn ng??i tham gia, ??y th?c s? là m?t l?i c?nh báo v? tác h?i c?a facebook, v? s? nguy hi?m c?a t?m l? ?ám ??ng, ??c gi? Qu?nh Tr?n chia s?.
Các chuyên gia qu?c t? ?? ph?i th?a nh?n m?t s? th?t ?áng bu?n r?ng, n?m 2016 ?? b?t ??u v?i vi?c c?ng th?ng trên tr??ng qu?c t? l?i gia t?ng.
Nhìn th?y nh?ng ng??i có ti?n ?i l?i ?n u?ng sang tr?ng, th??ng xuyên ?i n??c ngoài du l?ch nh? ?i ch?… b?n ao ??c ???c nh? h?. Mình c?ng '??p trai, ??p gái' nh? h? mà sao mình v?n ch?a giàu, v?n ao ??c ch? là ao ??c th?i, t?i sao nh? v?y?
Xem B?n Ti?ng Vi?t Có D?u:
Ban co the doc ban tieng Viet co dau cua bai viet Pablo Neruda bang cach nhan chuot vao duong dan tren.
Lien he ve tin Pablo Neruda
Nhan xet, hay lien he ve tin Pablo Neruda co the gui bang duong dan o duoi. Ban nen gui kem tieu de bai viet Pablo Neruda de lam tham khao. Bai viet nay thuoc chuyen de
trong chuyen muc .
Cac tin khac:
Copyright(C)2008 VietBao.vn, Thu Vien Thong Tin Tong Hop Viet Nam va The Gioi, phien ban thu nghiem phan mem Viet Bao Viet Nam, beta 1.0
<img src="" />}